Şönt Reaktörler
Kompanzasyon sistemlerinde, kapasitif yükün artması durumunda reaktif güç kontrol rölesi ile devreye alınarak endüktif etki oluşturan ve böylece kapasitif yükün dengelenmesinde kullanılan kompanzasyon trafolarıdır. Elektrik sistemlerinde kullanılan kapasitif özellikli yüklerin artması ile birlikte kompanzasyon panolarında kondansatör kullanımı ile birlikte Şönt Reaktör kullanımı da artmaktadır.
Kullanım Alanları
Kondansatör içeren güç kaynağı vb. elektronik cihazların kullanılması, uzun elektrik kabloları, kesintisiz güç kaynakları, bilgisayarlar, elektronik devreler, LED aydınlatmalar kapasitif etki oluşturan başlıca yüklerdir.
Kapasitif yüklerin etkilediği alanlar başlıca hastaneler, okullar, alışveriş merkezleri, endüstri alanları ve fabrikalar gibi büyük işletmelerdir.
Şönt Reaktörler reaktif enerji ceza bedeli çıkmasını önler, sisteme bağlı bulunan araç gereç ve makinelerin verimliliğini ve ömrünü artırır, sisteme daha fazla ve temiz aktif enerji gücü sağlar ve enerji sistemlerinde istenmeyen bakım ve onarım masraflarına karşı korur.
Harmonik Nedir?
Alternatif gerilimde frekans 50 hz – 60 hz olarak bilinmektedir. Düzgün bir sistemde çekilen akımın sinüs dalga şeklinde olması gerekir. Ancak bazı cihazlar bu akımı sinüs olmayan dalga şekline getirirler. Bu sinüs dalgasının bozulmasına harmonik adı verilir.
Harmonikler, sistemde voltaj kayıplarına, cihazların hatalı çalışmasına, hareket aksamlı cihazların sarsıntısına, elektronik devrelerin ve cihazların bozulmasına, sistemlerinin aşırı yükler sonucu arızalanmasına ve problemlere neden olur.
Harmonik Filtre Nedir?
Bir güç sistemi içerisinde harmonikleri azaltmak ve kullanılabilir seviyelere düşürmek için kullanılan cihazlara harmonik filtre adı verilir. Harmonik filtreler, harmonik bozunumları ortadan kaldırmak veya azaltmak için enerji sistemlerinde kullanılır.
Harmonik filtre, ekipman hasarından kaynaklanan büyük miktarda harmonikleri önleyip azaltır ve işletme maliyetlerini düşürür.
Harmonik İçerikli Akım Çekilmesinin Nedenleri
- Motorların manyetik devrelerinde doyma
- Elektrik makinelerindeki değişken hava aralığının yol açtığı harmonikler
- Senkron makinelerinde ani yük değişimlerinin manyetik akı dalga şekillerindeki bozulmaları ve çekilen akıma yansıması
- Doyma bölgesinde çalışan transformatörlerin mıknatıslanma akımları
- Motor hız kontrol düzenleri
- Ark fırınları ve haddehaneler
- Metro taşımacılığında kullanılan sürücüler
- İndüksiyon eritme ve ısıtma fırınları
- Yan-iletken kontrollü cihazlar
- Tristörlü dinamik kompanzasyon
- Deşarj lambaları
- Kesintisiz güç kaynakları
- Bilgisayarlar
- Floresan lambaları ve elektronik balastlar
- Akü şarj sistemleri
- Kaynak makineleri
- Dalma erezyon ve tel erezyon sistemler
Harmonik Filtre Çalışma Prensipleri
Harmonik filtrenin çalışma prensibi, daha az empedanslı hatlarda harmonik akımları saptırarak bozulmayı azaltmaktır. Bu filtreler temel frekansta kapasitiftir bu nedenle dönüştürücüler aracılığıyla gerekli reaktif gücü üretmek ve ayrıca güç faktörünün düzeltilmesi için kullanılır.
Aktif ve pasif olmak üzere iki tür harmonik filtre vardır. Bu ikisi arasındaki en büyük fark, filtre tasarlanırken kullanılan bileşenlerdir. Aktif harmonik filtre aktif bileşenleri kullanırken pasif harmonik filtre, dirençler, kapasitörler ve indüktörler gibi farklı pasif bileşenler kullanır. Aslında kapasitör bankaları harmonik filtrelerin bileşenleridir bu nedenle güç faktörünü arttırmak için kapasitör bankaları kullandığında oldukça iyi sonuçlar alınması mümkün olur.
Kapasitör bankalı harmonik filtre, yaygın olarak yüksek voltajlı güç kapasitör bankası olarak adlandırılır. Bu nedenle, bu ekipman esas olarak aşırı gerilim korumalı 3 fazlı tüm film gücü ve kapasitörleri içerir. Bu ekipman kapalı veya açık, düşük veya yüksek güçlü, sabit güçlü, entegre veya ayrı motorlarla kullanım içindir. Reaktif güç sisteminin kompanzasyonu ile güç faktörü (PF) arttırılabilir.
Harmonik Filtre Nerelerde Kullanılır?
Harmonik filtreler günümüzde birçok alan içerisinde kullanılır. Bu da zaman içerisinde öneminin ne kadar büyük olduğunu vurgular. Su, atık su, petrol ve gaz sanayisi, otomatik makineler, endüstriyel olarak kullanım alanı bulunan cihazlarda harmonik filtre kullanımına sık sık rastlanır. Bunlara ek olarak ise ambalaj sanayisi ve madencilik alanında da filtreler ile işlem yapılır. En sık görüldüğü alanlardan biri ise otomasyondur.
Aktif harmonik filtreler, bir gürültü önleme sistemi gibi çalışan cihazlardır. Gürültüsüz çalıştığı için de birçok alan içerisinde bu ürünler sık sık tercih edilir. Kullanımı ile oldukça etkili bir cihazdır. Bir üretim tesisi için en gerekli filtreler arasında yer alır.
Düşük Ayarlı Filtreler ve “Filtre Reaktör Faktörü, p”
Düşük ayarlı filtreler, harmonik bozulmanın düşük olduğu sistemlerde tercih edilir. Genellikle 134, 189, 210 Hz rezonans frekansları seçilir. Reaktif güç kompanzasyon ağırlıklı kullanılır ve kondansatörler ile şebeke arasındaki rezonansı önlemeyi amaçlar.